جامعه شناسي دين

پيش از مرگ نا به هنگام ماکس وبر حدود چهل سال پيش، مقام او به عنوان يکي از بنيانگذاران اصلي علم اجتماعي نوين، به ويژه جامعه شناسي نوين، به تدريج تثبيت شده بود. ولي در آن زمان اهميت کارهاي وبر هنوز به درستي شناخته نشده بود؛ موانع فهم انديشه او به دلايل فني و مقاومت فرهنگي، هنوز هم پابرجاست.
بيش‏ترين تأکيد انديشه وبر بر حوزه دين بود، گرچه پهنه کار نظري او مسائل مربوط به سازمان و فرايند اقتصادي، نظام‏ هاي سياسي، سازمان‏ هاي رسمي و حقوق را نيز در بر مي گرفت. آموزش اوليه او در رشته تاريخ علم حقوق بود و از آن جا به تاريخ علم اقتصاد روي آورد. در آن زمان که وبر به بررسي دين روي آورد، تأکيدش نه بر دين، به معناي مطلق، آنچنان که عالمان دين يا تاريخ نگاران کليسا مي پندارند، بلکه بر روابط ميان افکار و پايبندي‏ هاي مذهبي و جنبه‏ هاي ديگر کردار انسان، به ويژه ويژگي‏ هاي اقتصادي اين کردار در چهارچوب جامعه بود.
وبر در جامعه شناسي دين، نخستين بار از طريق مقاله اش درباره اخلاق پروتستاني و روح سرمايه داري شناخته شد؛ مقاله بحث انگيزي که آن را بايد يکي از نقطه عطف هاي عمده در تاريخ فکري اخير غرب به شمار آورد.