تمدن و فرهنگ

در پیچیدگی انبوه جهان ما، یافتن راهی سربراه به رهایی دشوار است، ولی شاید راهی باشد که به رهایی کمک کند

این کتاب می‌کوشد وجهی از این راه را نشان دهد: راه رهایی از خطای فهم رایج از نسبت تمدن و فرهنگ، با مشخصۀ فرادستی فرهنگ نسبت به تمدن، که کژی آن موجب کاستی بوده است.
نیمۀ نخست کتاب بحثی است نظری در بارۀ فرهنگ، چیستی و چرایی آن، و  نقشی که تمدن و پیشرفت مادی بر  آن می‌گذارد. نگاه من نشان می‌دهد که فرهنگ نه اصالتی دارد و  نه شکوهی. به سادگی زیردست تمدن می‌نشیند و تابع و خدمتگزار آن است. نیمۀ دوم، همین موضوع را در زمینۀ ایرانِ پس از انقلاب و جنگ و تحولات فرهنگی آن بررسی می‌کند.

همگرایی فرهنگ‌ها در جهان معاصر واقعیتی است که به نظر می‌رسد نوعی همگرایی در باور به آن در حال تکوین است؛ حتی اگر تبیینی که از آن داده می‌شود و موضعی که در برابر آن گرفته می‌شود، متفاوت باشد. این همه سعی بلیغ در تبلیغ تنوع فرهنگی حاکی از این هم هست که چیزی در خطر قرار گرفته و باید مقابل آن مقاومت کرد. سخنانی که انحصارطلبی فرهنگی برخی ملتها و دولت‌ها را سبب اصلی همگرایی فرهنگی معرفی می‌کند، مدافعان فراوان دارد و لابد کمبودی در ادبیات ناظر به آن احساس نمی‌شود. باری، فراتر از جدال های ایدئولوژیک و جنگ سیاسی، این پرسش مهم است که از منظر علمی سبب چیست و چه نسبتی میان فرهنگ و سایر اضلاع زیست جمعی وجود دارد. چه نسبتی میان فرهنگ و تمدن وجود دارد؟ در مورد این که فرهنگ بر توسعه تأثیر دارد، سخنان زیادی گفته و کتاب های فراوانی تألیف شده‌است. قصد ما بررسی وجه دیگر این تأثیر است: این که تا چه حد و چگونه توسعه اقتصادی و شهری بر اوضاع فرهنگی اثر می‌گذارد.

نویسنده : مرتضی مرديها

نشر ثالث

چاپ اول: 1399
خرید کتاب تمدن و فرهنگ