مجاهدان مشروطه

«مجاهد» نامي بود که در دوره‌ي مجلس اول بر داوطلبان نظامي مشروطه‌خواه گذاشته شد. اين نيرو بر تحولات سياسي و اجتماعي کشور اثري ديرپا گذاشت. مجاهدان تبريز، در روزهاي استبداد صغير، پرچم مشروطه‌خواهي برافراشتند و شهر خود را در برابر تهاجم نيروهاي دولتي حفظ کردند. مجاهدان اردوي شمال هم‌پاي بختياري‌ها بر پايتخت دست يافتند. اما پس از بازگشت نظام مشروطه، مجاهدان چندپاره شدند. آن‌ها به جناح‌هاي مختلف گرويدند و به عرصه‌ي مبارزه‌ي سياسي پا نهادند. سرانجام با انحلال مجلس دوم، نيروي مجاهد از ميدان سياست کنار رفت.
کتاب حاضر پديده‌ي مجاهدان مشروطه را بررسي مي‌کند، به مطالعه‌ي خاستگاه اجتماعي آن‌ها مي‌پردازد، تأثير آنان را بر رويدادهاي کشور مي‌سنجد، و از زمينه‌هاي ضعف و نابودي آن نيرو سخن مي‌گويد، اين نگاهي است «از پايين» به مشروطيت که مي‌کوشد بر تاريخ اجتماعي ايران در زمان‌هاي پرافت‌وخيز پرتو بيندازد.