در يتيم (خشكيدن آب دهان عنكبوت)

«مي‌روم و داغم را به دل همه‌تان مي‌گذارم.» اين را هدايت روي تکه کاغذي نوشت و قبل از آخرين سفرش به پاريس پشت در خانه‌ي يکي از رفقا انداخت. درّ يتيم، يا خشکيدن آب دهان عنکبوت، روايت آن يک هفته نُه روزي است که هدايت خانه‌اي مطبخ‌دار در پاريس اجاره مي‌کند و پول سه ماه اجاره را هم از پيش مي‌پردازد. آدرسش را هم به احدي نمي‌دهد و سعي مي‌کند کم‌تر بني‌بشري را ببيند و خودش را از همه‌چيز و همه‌کس، حتي از داستان‌ها و کتاب‌ها، و حتي از ياران باوفايش فرزانه و شهيد نورايي، خلاص کند؛ و بعدتر حتي از شر خودش. در چنين اوضاعي است که هدايت سه داستان کوتاه و بلندي را، که قصد کرده بود در پاريس کار نوشتن‌شان را تمام کند، پاره مي‌کند و جلو چشم‌هاي فرزانه در سبد زباله مي‌ريزد. يکي از اين داستان‌ها قصه‌ي ناتمامي است که روزي بخش‌هايي از آن را براي فرزانه خوانده بود. داستان عنکبوتي که نفرين مادر آب دهان او را خشکانده و ديگر نمي‌تواند تاري بتند. درّ يتيم قصه‌ي سايه‌ي آصادق است که در آن صبحدم شوم در جواب هدايت که مي‌پرسد «تو هم با من مي‌آيي؟» مي‌گويد «نه.» و اين شروع گفت‌وگويي است که انگار بعد از هفتاد هشتاد سال تازه به جريان افتاده است. اين متن اما فقط درباره‌ي هدايت و مرگ خودخواسته‌ي او نيست. دولت‌آبادي در اين اثر گفت‌وگويي دارد ميان سايه‌اي که، بعد از حدود هفتاد سال از تابيدن نوري بر هدايت، کم‌کم زبان کرده و دارد به درون گوييِ بي‌جوابِ نويسنده پاسخ مي‌دهد.