خيرالنساء

قاسم هاشمي‌نژاد با اين کتاب قصد کرده است داستان زندگي مادربزرگ خود – خيرالنساء هاشمي‌نژاد – را در پوششي رازآميز بازگويد. خيرالنساء سرگذشتي است نوستالژيک با بن‌مايه عرفاني، در فراق روزگاران و رسوم منسوخ‌شده، با نثري حساب‌شده که آرايه‌هاي کهنه‌نما سنگينش نکرده است. داستاني است بر مبناي راز نهان و علم غيب به شکل رئاليسم جادويي. روستاي پنهان در دل جنگل‌هاي شمال، که صحنه رويدادهاي داستان است، زمينه را براي ماجراي افسانه‌گونه‌اي که در فضاي وحي مي‌گذرد، آماده مي‌کند: طبق سنت کهن مردم طبرستان، پسرک نابالغ سپيدپوش اول هر ماه برگ سبزي به خانه مي‌آورد. آمدن پسرک اما در حال و هوايي وهمي صورت مي‌گيرد. او با خود جلد تيماجي مي‌آورد. از آن پس دردي در سر خيرالنساء جاي مي‌گيرد که او را توانا مي‌کند به مداواي ديگران، «که درد امتحاني بود به صبر، علامتي بود به اقبال عشق». زني مي‌شود صاحب‌کرامت، آوازه‌اش در شهر مي‌پيچيد: «حکيمي دست‌شفاست، بهره‌ور از کتابي نادره». بيماران از همه‌سو به سراغش مي‌آيند. در شناخت داروها و مداواي بيماران معجزه مي‌کند، حتي از غيب مأمور به مداوا مي‌شود. اما او هم مصائب و زندگي خاص خود را دارد، در درمان درد خود و افراد خانواده‌اش ناتوان است.
با تغيير زمانه، رسوخ جلوه‌هاي تجدد و منسوخ شدن آداب و رسوم کهن، خيرالنساء نيز از طبابت منع مي‌شود. تا اين‌که روزي کودک سپيدپوش مي‌آيد، جلد تيماج را برمي‌دارد و مي‌رود: «يک‌باره درد، مثل عطري کهنه، از سرش پريد… دانست وقتش فراز آمد». درد، که همواره با اوست، درد دانستن و زندگي است و چون مي‌رود، مرگ فرامي‌رسد.