روندهاي بنيادين در دانش زبان

رومن ياکوبسن بنيانگذار مکتب زبان‌شناسي پراگ و از جمله مشهورترين زبان‌شنانسان عصر حاضر بوده است. او در اين شاهکار خود که اثري کلاسيک به حساب مي‌آيد، سعي بر آن داشته تا زمينه‌هاي شکوفايي زبان‌شناسي را معرفي کند و وابستگي آتي علوم را به زبان‌شناسي به بحث بگذارد. شايد به همين دليل است که متن انگليسي و طبعاً ترجمه فارسي آن پيچيدگي‌هاي خاص خود را داراست، زيرا ياکوبسن کتاب مورد بحث را صرفاً براي متخصصان نوشته است و نيازي براي توضيح بيشتر مطالب نديده است. روندهاي بنيادين در دانش زبان در سه فصل تنظيم شده است. ياکوبسن در فصل نخست به نگرش‌هاي زبان‌شناختي زمانه خود مي‌پردازد و به اين نکته اشاره دارد که مقام و منزلت زبان‌شناسي ساختگرا در مطالعه زبان چيست و چرا او در چنين مکتبي خود را باز يافته است. در فصل دوم کتاب ياکوبسن به جايگاه زبان‌شناسي در ميان علوم انساني مي‌پردازد و با نقل آراي نامداران اين علوم و استدلال در هر مورد نشان مي‌دهد که زبان‌شناسي در علوم انساني از جايگاه ويژه‌اي برخوردار است و در روند آتي مطالعاتي از اين دست، دانش مطالعه زبان عمده‌ترين دستاوردها را در اختيار صاحب نظران قرار مي‌دهد. ياکوبسن در فصل سوم کتاب خود به علوم طبيعي و رابطه زبان‌شناسي با اين علوم به‌ويژه زيست‌شناسي مي‌پردازد و نشان مي‌دهد که حتي در اين دسته از علوم نيز ناديده گرفتن دستاوردهاي زبان‌شناسي با هيچ منطقي سازگار نيست.