مشكله هويت ايرانيان امروز (ايفاي نقش در عصر يك تمدن و چند فرهنگ)

ايرانيان از يک سو ملتي هستند با ميراثي بسيار غني و از سوي ديگر در مرحله‌اي سرنوشت‌ساز از تاريخ خود قرار دارند. تلاش آن‌ها در دو دهه‌ي گذشته در دموکراسي‌سازي و گسترش مشارکت عمومي دلالت بر اين دارد که مي‌خواهند سرنوشت خود را به دست بگيرند و در جهان امروز ايفاي نقش کنند. راست اين است که براي بازيگري در روند تمدن‌سازي، نخست بايد نسبت به اين ميراث غني آگاهي داشت و آن هم به دست نمي‌آيد، مگر به اين پرسش که «ايراني کيست» پاسخي کلان داده شود؛ پاسخي که هم رابطه‌ي او با گذشته‌اش را حفظ کند و هم حرکت او به سوي آينده را استوار. اين گام در عصر حاضر که ويژگي آن «يک تمدن» (تمدن رايانه و فناوري) و «چند فرهنگ» است و هم ضروري و هم امکان‌پذير است.
محتواي کتاب حاضر کوششي است براي صورت‌برداري بي‌طرفانه از عناصري که اين پاسخ کلان را مي‌سازند. با اين حال، هويت مقوله‌اي انتزاعي، نامتغير، ايستا و ابدي نيست. سير تاريخي «رودخانه‌ي هويت ايراني» نشان مي‌دهد که دوران‌هاي توليد تمدني و فرهنگي در تاريخ ايران، ايرانيان به وجهي ابتکارآميز مناسبات خود با خود، با ديگر همنوعان، با زمان و با مکان خويش را بازآفريني، بازتعريف و بازسازي کرده‌اند. مفروض کتاب حاضر اين است که هويت بهنگام و براي عصر جهاني شده‌ي ايرانيان چند بعدي است و به‌ناچار بايد با خميرمايه‌هاي ايران، دين، سنت و تجدد قوام و دوام يابد. گفتارهاي کتاب، هم به تحليل هريک از اين لايه‌ها و هم، به بازسازي و تلفيق تازه‌اي از آن‌ها پرداخته است.