نظريه ي كنش ارتباطي (عقل و عقلانيت جامعه زيست جهان و نظام نقادي مفهوم كاركرد گرايانه ي عقل)

يورگن هابرماس را «واپسين عقل‌گراي بزرگ» ناميده‌اند، و از جهاتي نيز او واپسين عقل‌گراي بزرگ محسوب مي‌شود. بـا اين حال عقل‌گرايي او با عقل‌گرايي در مفهوم معمول تفاوت مهمي دارد، زيرا او کوشيده است نگرش محوري نقد عقل‌گرايي را نيز، به شيوه‌اي ديالکتيکي، در عقل‌گرايي خود بگنجاند. کتاب نظريه‌ي کنش ارتباطي، که در سال 1981 در دو جلد منتشر شد، آخرين ثمره‌ي فعاليت او تا اين مقطع است.
هابرماس در مقدمه‌ي کتاب و در جاهايي از متن کتاب مي‌گويد که نظريه‌ي کنش ارتباطي هم‌زمان سه مقصود مرتبط را دنبال مي‌کند:
1) مي‌خواهد به پردازش مفهومـي از عقلانيـت بـپردازد که ديـگر متکـي به پـيش‌فـرض‌هاي ذهـن‌باورانه و فردانگارانه‌ي فلسـفه‌ي مدرن و علوم اجتماعـي مـدرن نباشد و پاي ‌در بند اين پيش‌فرض‌ها نداشته باشد.
2) مفهومي دو‌وجهي از جامعه به دست دهد که پارادايم‌هاي زيست‌جهان و نظام (سيستم) را در يکديگر ادغام کرده باشد.
3) به نظريه‌اي انتقادي درباره‌ي مدرنيتـه بپردازد که ضمـن تحليل جنبه‌هـاي آسيب‌شنـاسانه‌ي مـدرنيته حاوي پيشنهـادي براي اصلاح پروژه‌ي روشنگري باشد، نه وانهادن آن.