نگاه و صدا (جستارهايي در باب سينما)

سينما چيست؟ پاسخ در حال حاضر اين است: مجموعه‌اي از تصويرها و صداها؛ تصوير و صدا روي دو نوار ناهمگن. البته اين ناهمگني را مخاطبان عام به‌محض ورود به سالن تاريك اغلب از ياد مي‌برند، تلقي‌شان هم اين است كه آنچه مي‌بينند وحدت طبيعي تصوير و صداست. تفكيك اين دو عامل اما كاري است خرق عادت و خلاف آن‌چه در سينما طبيعي قلمداد مي‌شود و مقبول عام هم نيست. فيلم‌سازي چون ژان‌لوك گدار كارش همين است: آزمودن خرق عادت. ديگراني هم، انگشت‌شمار البته، به صور مختلف اين را آزموده‌اند: آيزنشتاين، اشتروپ، دوراس، آنتونيوني و تني چند از پيروان مكتب موسوم به بازگشت. مطالب اين كتاب، كه ادامه شماري از نقدهايي است كه در نشريه كايه دو سينما چاپ شده، كوششي است جهت تحليل و نيز رهايي تصوير و صدا و همچنين پي بردن به مرتبه و اقتدار اين دو عامل در عرصه سينما. هدف، ضمن پرداختن به نمودهايي از مقوله اغوا و لذت، آشنا شدن با فضا و عرصه‌اي ديگر در سينماست، يا همان فضاي خارج از كادر: مكان نگاه و صدا. بررسي مرتبه و اقتدار نگاه و صدا البته منوط به آثاري است كه درخور اعتنا باشند. نقد و تحليل هم عينا از وراي همين مرتبه و اقتدار فيلم‌هاي درخور، صورت‌پذير مي‌شود.