دولت و جامعه مدني

به رغم اين‌كه گرامشي يكي از درخشان‌ترين چهره‌ها و بزرگترين متفكران قرن بيستم است، متأسفانه آثار چنداني از او به زبان فارسي منتشر نشده است. اهميت گرامشي نه‌تنها به اعتبار مبارزات عملي و درايت نظري و اهميت تاريخي زندگي و آثار خود اوست، بلكه اين حقيقت كه متفكران جدي و پراهميتي چون پولانزاس، بتلهايم، كلتي و آلتوسر عميقاً از تفكر گرامشي تأثير پذيرفته‌اند، بر حساسيت و جذابيت آثار او مي‌افزايد. علاوه بر اين، گرامشي تمامي آثار خود را در يكي از حساس‌ترين مراحل تاريخ اروپا به طور اعم و نهضت كارگري به طور اخص نوشت و بخش مهمي از اين آثار، از جمله دولت و جامعه مدني را حول مسئله شرايط تاريخي، سرشت و پايگاه اجتماعي و بنيادهاي فكري و فلسفي پديده‌ي فاشيسم متمركز كرد و لاجرم در هر ارزيابي و تحليل ژرف و همه‌جانبه از اين پديده، اشنايي با آثار او ضرورتي مبرم و اساسي به‌شمار مي‌آيد.