استنطاق / مشروح بازجويي هاي داستايفسكي در زندان تزار

نيمه‌شبِ بيست‌وسوم آوريل 1849، سي‌وشش نفر از جمله فيودور داستايفسکي به جرم عضويت در «محفل پتراشفسکي» بازداشت شدند. محاکمه‌ي داستايفسکي هشت ماه طول کشيد. پس از اتمام بازجويي‌ها، به فرمان تزار نيکلاي اول، دادگاه تشکيل شد و داستايفسکي را به جرم خواندن، گزارش‌ندادن و توزيع نامه‌هاي ضدديني و ضدحکومتي به تيرباران محکوم کرد. درست در سحرگاهي که محکومان پاي سکوي تيرباران بودند و سه‌ نفر‌ از هم‌قطاران داستايفسکي با چشم‌هاي بسته در انتظار آتش گلوله‌ بر سينه‌هايشان بودند، پيک تزار از راه رسيد و خبر از لغو مجازات اعدام براي محکومان حلقه‌ي پتراشفسکي داد؛ اما تجربه‌ي عذاب روحي اين لحظات هرگز داستايفسکي را رها نکرد.
سال 1860 داستايفسکي متن بازجويي‌هايش در زندان تزار را بازنويسي کرد و توضيحاتي نيز به آن افزود؛ کتاب حاضر شرحي است از آن تجربه‌ي هول‌آور. همچنين او درباره‌ي پرونده‌ي خود و ديگر اعضاي محفل پتراشفسکي نوشته و البته مشروح بازجويي‌هايش را طي زمان رسيدگي به اين پرونده بي‌کم‌وکاست آورده‌است.