زير تيغ ستاره جبار (داستان يك زندگي در پراگ 1968 - 1941)

داستان زندگي هدا کووالي در سايه جنگ جهاني دوم و بعد حکومتي توتاليتر روايت مي‌شود، پس به نظر بايد پر باشد از مرگ و سياهي، با اين همه روايت ميل به زندگي است، داستان زني در نوسان ميان بيم و اميد در دل چکسلواکي آشوب‌زده؛ حسنش اين است اما که به بيان تجربيات شخصي محدود نمي‌شود. راوي به قدرت کلمات واقف است و جايي مي‌گويد تنها سلاح ضعفا همين کلمات هستند، از همين روست که روايتش را بي‌پرده مي‌نويسد. اما ناظر بي‌طرفي هم نيست؛ خودش مي‌گويد طرف زندگي ايستاده، همان ساده‌ترين ايدئولوژي، که به خاطرش از اردوگاه نازي‌ها مي‌گريزد. او نشانمان مي‌دهد که چگونه جنگ چهره آدم‌ها را عوض مي‌کند؛ اينکه چطور در پي شادماني پايان جنگ، نااميدي برمي‌گردد و بعد اميد، همراه با شوري براي تغيير، با وعده‌هاي ايدئولوژي‌اي دل‌فريب، رخ نشان مي‌دهد و در نهايت در اين چرخه باطل دوباره يأس است که برمي‌گردد؛ نشانمان مي‌دهد که چطور وقتي ايدئولوژي در اولويت باشد روابط انساني به حاشيه رانده مي‌شود و زندگي شکلي سلبي به خود مي‌گيرد، به گونه‌اي که ديگر کسي در پي چيزي نيست جز دورماندن از دردسر. هدا کووالي در واقع ما را با خودمان، در مقام انسان، رودرو مي‌کند و واقعيت‌هاي تاريک ذات انسان را پيش‌رويمان مي‌گذارد، چراکه چنان‌که خودش مي‌گويد:
«حرف آنهايي که مي‌گفتند تنها راه بازگشت به زندگي فراموش کردن است در کتم نمي‌رفت. مي‌خواستم همه‌چير را به خاطر بسپارم، روي چيزي سرپوش نگذارم، چيزي را بزک نکنم و اتفاق‌ها را همانطور که بودند در خاطر ثبت کنم. مي‌خواستم زندگي کنم چون زنده بودم نه به اين دليل که تصادفاً جان سالم به در برده بودم.»