نحو هندي و نحو عربي (هماننديها در تعريفات اصطلاحات و طرح قواعد)

معرفي كتاب:
از آغاز آشنايي پژوهشگران اروپايي با معارف اسلامي و زبان و ادب تازي، چگونگي تکوين علمِ نحو در ميان مسلمانان و نخستين مراحل رشد و تکامل آن يکي از مسائل بسيار بحث انگيز بوده است، و غالباً در اين زمينه نيز، مانند بسياري از زمينه هاي علمي ديگر، مسلمانان را ملهم و متأثر از آراءِ يونانيان دانسته اند. ... اما نظريه تأثيرات يوناني در اولين مراحل شکل گيري علم نحو در عالم اسلامي از چند جهت بي وجه و ناپذيرفتني است. اولاً، به هيچ روي نمي توان گفت که نخستين نحويان زبان تازي و نيز کساني که وضع اين علم بديشان منسوب است، مستقيم يا غير مستقيم، باز زبان و قواعد زبانشناسيِ يوناني ارتباط و آشنايي داشته اند. ... ثانياً، مسلمانان، هيچ گاه، تا آنجا که خود مي دانسته و آگاهي داشته اند، از ذکر مأخذ گفته ها و يافته هاي خود پرهيز نداشته اند... ... اگر آثار نخستين نحويان مسلمان سرمشق و مأخذ يوناني يا سرياني داشت، بايستي دست کم در تعريف مفاهيم، وضع اصطلاحات و طرح قواعد نوعي مشابهت و مطابقت در ميان باشد. ولي چنين نيست و روش تنظيم ابواب در کتاب سيبويه و چگونگي طرح و شرح مطالب در آن کلاً با آنچه تا آن زمان در کتب نحو و دستور زبانهاي يوناني و لاتيني معمول بوده است تفاوت آشکار دارد. علاوه بر اين، در ابواب مختلف کتاب نحو سيبويه و نيز در مقدمه کتاب العين خليل بن احمدِ فراهيدي غالباً در تشريح اندام هاي گفتار، چگونگي اداءِ اصوات، تعريف و تحديد اجزاءِ کلام و سايرِ موضوعات مربوط به آواشناسي و دستور زبان به نکات و دقايقي اشاره شده است که در جهان غرب تا سده هاي اخير ناشناخته بوده، و تنها پس از آشنايي با قواعد و دستور زبانِ سنسکريت از آنها باخبر شده اند.