گذرگاه هاي تاريخ

گذرگاه‌هاي‌ تاريخ‌ طرح‌ کلي‌ فرايندهاي‌ تاريخ‌ را از دوره‌ ديرينه‌ سنگي‌ تا به‌ امروز پي‌ مي‌گيرد و برداشتي‌ کلي‌، بي‌همتا و خواندني‌ از سراسر تاريخ‌ انسان‌ و قوانين‌ حاکم‌ بر آن‌ به‌ دست‌ مي‌دهد.
کتاب حاضر‌ پژوهشي‌ گسترده‌ و بلندپروازانه‌ است‌ که‌ نظريه‌ تحول‌ اجتماعي‌ مارکس‌ را پايه‌ راه‌جويي‌هاي‌ تازه‌ خود قرار مي‌دهد. اما پروفسور دياکونف‌ پنج‌ مرحله‌ تحولي‌ مارکس‌ را به‌ هشت‌ مرحله‌ گسترش‌ داده‌ است‌. از آن‌ گذشته‌ و برخلاف‌ مارکس‌، پروفسور دياکونف‌ نمي‌پذيرد که‌گذار ما از يک‌ مرحله‌ به‌ مرحله‌ بعدي‌ با ستيزه‌ و انقلاب‌ اجتماعي‌ مشخص‌ مي‌شود و بر آن‌ است‌ که‌ اين‌ گذارها گاهي‌ با مسالمت‌ و آرامش‌ انجام‌ مي‌پذيرد. توجه‌ پروفسور دياکونف‌ تنها به‌ ابعاد اقتصادي‌ و اقتصادي‌ ـ اجتماعي‌ تحول‌ محدود نمي‌ماند، بلکه‌ عوامل‌ قومي‌، فرهنگي‌، مذهبي‌ و نظامي‌ ـ فن‌آورانه‌اي‌ را نيز که‌ طي‌ قرن‌ها دوام‌ آورده‌ است‌ به‌ تفصيل‌ مي‌کاود. پروفسور دياکونف‌ همچنين‌ اين‌ نظر را نمي‌پذيرد که‌ تحول‌ اجتماعي‌ حتماً و الزاماً نشانه‌ پيشرفت‌ است‌ و نشان‌ مي‌دهد که‌ چگونه‌ «هر پيشرفتي‌ در عين‌ حال‌ يک‌ پسرفت‌ است‌.»
سرانجام‌ کتاب‌ با ارايه‌ چشم‌اندازي‌ از آينده‌ انسان‌ پايان‌ مي‌يابد و نتيجه‌گيري‌ در اين‌ باره‌ را که‌ آينده‌ چه‌ در بر خواهد داشت‌ به‌ خواننده‌ وامي‌گذارد. خواننده‌ همچنان‌ که‌ همراه‌ کتاب‌ از مراحل‌ گوناگون‌ تاريخي‌ مي‌گذرد، با پژوهشي‌ سترگ‌ و تأمل‌برانگيز از فرايند تاريخ‌ نوع‌ انسان‌ مواجه‌ مي‌شود که‌ پس‌ از توين‌بي‌ مهم‌ترين‌ اثر تاريخي‌ هوشمندانه جهان‌ به‌ شمار مي‌آيد.
ايگور ام‌. دياکونف‌ استاد ممتاز موسسه‌ شرِشناسي‌ دانشگاه‌ سن‌ پترزبورگ‌ و صاحب‌ تأليفات‌ عالمانه‌ بسياري‌ از جمله‌ تاريخ‌ ماد، دوره‌ سه‌ جلدي‌ تاريخ‌ جهان‌ باستان‌ (1989)، که‌ او سرويراستار آن‌ بود، و اسطوره‌هاي‌ باستاني‌ شرِ و غرب‌ (1993) است‌.