ناخودآگاه سياسي (روايت در مقام كنش نمادين اجتماعي)

فردريک جيسمون در ناخودآگاه سياسي بار ديگر بر جدايي ادبيات از سياست خط بطلان تلاش مي‌کند و پيوندهاي آفرينش ادبي را با بستر سياسي‌اش از نو به‌نحوي بديع برقرار مي‌کند. جيمسون در کتاب پيش رو بر اولويت تفسير سياسيِ متن‌هاي ادبي پاي مي‌فشارد. به عقيده‌ي او، تفسير سياسي در حکم تکمله يا ابزاري کمکي براي روش‌هاي مرسوم تفسير نيست، بلکه در کانون درک ما از متن ادبي جاي دارد. مفهوم «ناخودآگاه سياسي» چارچوبي براي همين درک از آفرينش ادبي و تفسير آن فراهم مي‌کند، مفهومي که ريشه‌هايش را در برداشت فرويد از تحقق آرزو به عنوان عملي جبراني و کارکرد روايت در تحليل لوي‌استروس از «تفکر وحشي» مي‌توان يافت. جيمسون به کمک منابع خود مي‌کوشد اين فرضيه را بپرورد که آثار ادبي را مي‌توان راه‌حل‌هايي نمادين براي بن‌بست‌ها و معضلات اجتماعي واقعي دانست که تنها به نحوي ناخودآگاه احساس مي‌شوند. در اين ميان وظيفه‌ي منتقد اين است که اسباب بازسازي آن مسائل و تناقض‌هاي واقعي را فراهم کند که متن در مقام کلي پرتنش آن‌ها را به درون بافت خود مي‌کشد و آن‌چه صرفاً حس مي‌شد به رؤيت درمي‌آورد. در ادامه جيمسون نظريه‌اش را براي تفسير آثار کلاسيک قرن نوزدهم و بيستم، نظير رمان‌هاي بالزاک، گيسينگ و کنراد، به کار مي‌گيرد.
ناخودآگاه سياسي در دوره‌اي به نگارش درآمد که موج نظريه‌هاي فرانسوي همه‌جا فراگير مي‌شد و مطالعات فرهنگي در آن‌سوي اقيانوس اطلس را نيز درنورديده بود. بخش مهمي از غناي نظري اثر جيمسون ناشي از تلاش قهرمانانه‌ي او براي سرشاخ‌شدن با کثير نظريه‌هايي است که اولويت تفسير سياسي يا مارکسيستي متن‌ها را به چالش مي‌کشند و براي آن جايگاهي صرفاً در کنار ساير نظريه‌هاي موجود قائل مي‌شوند. ماندگاري اثر جيمسون و تثبيت آن به عنوان اثري شاخص و تأثيرگذار در نقد فرهنگ و مطالعه‌ي ادبيات نشان مي‌دهد که بلندپروازي نظري او خالي از بهره و توفيق نبوده است.