برابري و تفاوت (آيا مي توانيم با هم زندگي كنيم؟)

شايد به نظر رسد ديدگاه ها و انديشه هاي آلن تورن در پيوند با جوامع «پساصنعتي» طرح مي شود و نمي تواند براي جامعه «شبه صنعتي» ايران رهاوردي داشته باشد. اين شبهه هم وارد است و هم وارد نيست؛ وارد است، زيرا بسياري از مفاهيم نظري و مصاديق عملي که نظريه تورن را شکل مي دهد، برآمده از تحولات تاريخ غرب و وضعيت امروزي جوامع «اطلاعاتي» است و پاره اي از نظرات او مانند تقدم کنش اجتماعي بر کنش سياسي بر جوامعي صادق است که پس از کسب حقوق سياسي، در پي کسب حقوق فرهنگي اند و طرح بحث «جنبش هاي اجتماعي در کشورهاي غيردموکراتيک» در اين کتاب نيز برآمده از همين ملاحظه است. اما اين شبهه از ديگر سو وارد نيست، زيرا نظريه تورن بيانگر صورت بندي جديدي از ميان کنش هاي اجتماعي است که کنشگر کانوني آن نه اصلاحگر ديني، دولت ملي و طبقه اقتصادي که کنشگر انساني است.
يکي از مهم ترين رهاوردهاي نظري آلن تورن براي جامعه ايراني کمک به داشتن درکي بهتر در رويارويي با مدرنيته است. چيزي که دست کم از زمان عباس ميرزا يکي از پيچيده ترين پرسش ها و دشواره هاي ما ايرانيان بوده است. دو قرن از رويارويي جامعه ايراني با مدرنيته مي گذرد؛ مواجهه اي که گاهي چهره اي شوق آفرين و رهايي بخش و گاهي سيمايي دردناک و هراس انگيز به خود گرفته است. گاهي از آن به تلبيس ابليس و گاهي به تنها راه رهايي ياد شده است، اما يک چيز روشن است و آن اين که جامعه ايراني هنوز نتوانسته نسبت خود را با مدرنيته تعيين کند و در هزارتوي ترديد ميان پناه بردن به گذشته يا فرار به آينده سرگردان است.