بنيانگذاري براي مابعدالطبيعه اخلاق

كتاب حاضر يکي از ژرف‌ترين و مهم‌ترين آثار در زمينه‌ي فلسفه‌ي عملي (اخلاق) و نخستين اثرِ مابعدِ نقديِ کانت در اين حوزه است. اين اثر را در فلسفه‌ي اخلاق در رديفِ اثري چون اخلاقِ نيکوماخوسيِ ارسطو قرار مي‌دهند. کانت نخستين بار در اين اثر اصلِ خودقانونگذاريِ (خودآيينيِ) اراده را شرح و بسط مي‌دهد، اصلي به اين مضمون که تکاليفِ اخلاقي از جانبِ (عقلِ محضِ) انسان بر گرده‌ي انسان نهاده مي‌شوند و تنها تا جايي که چنين باشند مي‌توانند به‌طورِ بي‌قيدوشرط الزام‌آور باشند. از ديدگاهِ کانت، جميعِ نظرياتِ اخلاقيِ ديگر در اين فرض اتفاقِ نظر دارند که مبناي تکاليفِ اخلاقي را بايد، به جاي خودِ اراده، ابژه يا متعلَقِ اراده (امرِ خير، ذيلِ تفسيرهاي گوناگون و متعارضي که از آن شده است) دانست، چيزي که در قاموسِ کانت از آن تعبير به دگرقانونگذاري (دگرآييني) مي‌شود.
بر اين اساس، تا زماني که متعلَقِ اراده مبناي تکاليفِ اخلاقي تلقي شود نمي‌توان تبيين کرد که چرا تکاليفِ اخلاقي به‌طورِ بي‌قيدوشرط الزام‌آورند. به‌عبارتِ ديگر، تکليفِ اخلاقي در نظرِ کانت نوعي امرِ (دستورِ) بي‌قيدوشرط است که اگر مبناي آن را ابژه يا متعلَقِ اراده بدانيم بي‌قيدوشرط بودنِ آن را نفي و مشروط اش ساخته‌ايم. کانت در پيِ کلي‌ترين (همه‌شمول‌ترين) اصلِ اخلاق براي همه‌ي موجوداتِ متعقلِ متناهي، اعم از انسان و غيرِانسان، است.