بي دوز و كلك

بي‌دوزوکلک يکي از چهار داستان مجموعه‌اي به نام باران بر فراز مادريد اثر آندرس باربا، نويسنده‌ي سرشناس اسپانيايي، است. هر يک از اين داستان‌ها به شکلي آسيب‌پذير در روح انسان کندوکاو مي‌کند: رابطه‌ي او با عشق، مرگ، و يا والدين و فرزندانش. باربا در بي‌دوزوکلک دنياي زنانه را زيبا تصوير مي‌کند: مثلث رابطه‌ي معيوب مادر ـ دختر ـ خواهر، رابطه و حس عجيب بين دختر و پرستارِ مادر، و رابطه‌ي دختر و همسر و فرزندانش بي‌هيچ کلام اضافه چنان تصوير شده که آشفتگي دروني، استيصال، عشق، و تنهاييِ تک‌تک اين شخصيت‌ها براي خواننده قابل‌درک است. مادر کودک‌صفت و درهم‌شکسته‌ي داستان پيشينه‌اي طولاني در ادبيات دارد؛ هنر باربا در اين‌جاست که، بدون توضيح اضافي درباره‌ي سرگذشت مامان، شخصيتي را خلق کرده که هم لج درمي‌آورد و هم احساس حمايت و دلسوزي را در دل خواننده برمي‌انگيزد. از ميان دو دختر او، يکي سخت در تکاپو است تا خلأ روحش را به هر دستاويزي پُر کند و ديگري، با اين‌که طبق متر و معيارهاي معمول خوشبخت است، سرگردان و گم‌شده است؛ به دنبال جنسي از رابطه‌ مي‌گردد که تمام عمر از او دريغ شده، حس نزديکي به مادري ويران‌شده، به خواهري که هم‌ به چشم او سبکسر و پوچ مي‌آيد و هم بابت عشق مادر به او و زندگي پُرهيجانش در دل حسرتش را مي‌خورد. او، مثل همه‌ي انسان‌هاي ساده و بي‌دوز‌و‌کلک، در ميانه‌ي راه به تمام فرصت‌ها و روابطي نگاه مي‌کند که از دست رفته‌اند چون دغل‌کاري در ذاتش نبوده است. ارائه‌ي چنين تصوير عميقي از چند شخصيت معدود در داستاني به اين کوتاهي آن را در ذهن ماندگار مي‌کند. شايد خيلي از ما خودمان را به شکلي در بي‌دوزوکلک پيدا کنيم.