پان تركسيم يك قرن در تكاپوي الحاق گري

ماهيت ايدئولوژي پان‌ترکي، با وجود برخي تفاوت‌ها، همان ويژگي چند مکتب ديگر پان را دارد. اين ايدئولوژي با توجه به دامنه‌ي گسترده‌ي جاه‌طلبي‌ها و احساس نيرومند نسبت به سرنوشت خود، جنبه‌ي رمانتيک دارد و به پان ژرمنيسم، پان اسلاويسم، پان عربيسم، و صهيونيسم شبيه است و از نظر جهان‌بيني سياه و سفيد خود، تنها «خيلي خوب» و «قطعاً شرير» را مي‌بيند.
با توسعه و تحول ايدئولوژي پان‌ترکي، اين ايدئولوژي بيش از پيش و به‌طور آشکار الحاق‌گرا شد. يعني نخست به ضرورت محافظت از گروه‌هاي ترک‌تبار خارج اشاره کرد، و سپس براي کمک به رهايي و وحدت آن‌ها، با يکديگر و آن‌گاه وحدت با ترکيه، دست به تلاش زد. پان‌ترکيست‌ها بارها و بارها درباره تشکيل يک «ترکيه‌ي بزرگ» از مديترانه تا اقيانوس آرام سخن گفته‌اند.