هستي متن مقدس

کتاب حاضر بر مبناي دو اصل نظري تدوين شده است:
نخست اين‌که هستي يک متن مقدس و مبناي معرفت ديني است، که در طول تاريخ مورد غفلت بخشي از متفکرين مسلمان بوده است، هستي به‌عنوان يک کل يا «وجود» مستمراً و مشتاقانه در آفرينش، انتخاب، هماهنگي و تصميم است، هر ذره «روح» دارد، در هر ذره يک من و در کل هستي نيز يک «من» وجود دارد، که بي هيچ درنگ در هر «آن» تصميم مي‌گيرد، انتخاب مي‌کند و «حيات» دارد، نتيجه‌ي اين نگاه آن است که انسان خود را در محضر جهاني با واقعيت شگفت، هماهنگ، شيدا و آفرينش‌گر مي‌بيند که زنده و اطمينان‌بخش و ناظر است.
اصل دوم اين است که دين دو بخش دارد: الف) ثابت و تغييرناپذير، ب) متغير و تغييرپذير. حوزه‌ي اول حوزه‌ي اصول يا ارزش‌هاست و حوزه‌ي دوم حوزه‌ي «امور» يا «روش‌ها»ست.
مسائلي چون معني و هدف‌داري در هستي، هدف زندگي، ويژگي‌هاي انسان، عدالت، کرامت ذاتي انسان، حفظ محيط‌زيست و … حوزه‌ي اصول است، که تقريباً اکثر آن مورد توافق خرد جمعي روز بشر است، و در اکثر قريب به‌اتفاق قوانين اساسي دنيا آمده است.
حوزه‌ي دوم مربوط به راه‌هاي رسيدن به هدف‌ها و ارزش‌هاست، در اين حوزه، مبنا دانايي و خرد جمعي روز بشر است، به تعبير مرحوم مطهري که ديدگاه اقبال لاهوري را در يک جمله بيان مي‌کند: «دين هدف‌ها را تعيين مي‌کند و علم راه رسيدن به آن هدف‌ها را».
روش‌ها تابع زمان و مکان‌اند لذا ابدي و جاوداني نيستند و متناسب با زمان تغيير پيدا مي‌کنند، لاجرم ميدان عدم قطعيت‌اند.