از رضا شاه تا محمدرضا پهلوي (مشاهدات و خاطرات ميرزا جوادخان عامري(معين الممالك))

مطالعه آثار تاريخي در هر روزگار و هر شرايطي مايه فراغت و عبرت است. حتي بخش‌هاي تاريک و دردناک تاريخ از آنجا که از سرمان گذشته و به تاريخ سپرده شده است، خودش آسودگي خيال مي‌آورد. در مورد کتاب‌هايي هم که داغ‌ها و حسرت‌ها را زنده مي کنند، باز لذتي نصيب خواننده مي‌شود که از رهگذر يادآوري‌ها به دست مي‌آيد.
يکي از آثاري که مي‌تواند اين احساسات دوگانه را در مخاطبان برانگيزد و به فراخور احوال در ايشان تاثير بگذارد، “از رضاشاه تا محمدرضا پهلوي” نام دارد. کتاب حاضر مشتمل بر خاطرات ميرزا جوادخان عامري (معين الممالک) از رجال حقوقي و سياسي عصر رضاخان است. او ابتدا در وزارت خارجه مشاور حقوقي بود و سپس مديرکل و بعد از آن در سال 1317 معاون همان وزارتخانه شد. عامري در روزهاي نخستين حمله قواي خارجي به ايران در شهريور 1320 به دستور رضاشاه وزير کشور شد. رضاشاه به عامري که تلاش داشت از عضويت در کابينه شانه خالي کند گفت: تو برو وزارت کشور، سهيلي بيايد وزارت خارجه. به اين ترتيب در دوراني که مسائل داخلي از جمله امنيت کشور، اوضاع مرزها، تامين مايحتاج مردم، غارتگري‌ها و… به مشکلات اصلي مملکت تبديل شده بود، معين الممالک منصب وزارت کشور را در اختيار گرفت. او سپس در انتخابات مجلس شرکت کرد و در دوره‌هاي پانزدهم، شانزدهم و هفدهم يعني سال‌هاي پر تب و تاب اشغال ايران در جنگ جهاني دوم تا کودتاي 28 مرداد 32 را در مجلس شوراي ملي گذارند. عامري نفر دوم هياتي بود که به سرپرستي قوام‌السلطنه براي خاتمه دادن به غائله آذربايجان به روسيه رفت و در مذاکرات با استالين نقشي عمده بازي کرد. با اين مقدمه مي‌توان حدس زد که کتاب “از رضاشاه تا محمدرضا پهلوي” حاوي چه نوع خاطرات و وقايع‌نگاري‌هايي باشد.
کتاب از هفت بخش تشکيل شده است: آخرين سال‌هاي سلسله قاجار، دوران خدمت در عدليه و کوشش در راه تجدد و حکومت قانون، برآمدن رضاخان و سلطنت رضاشاه، دوران جنگ جهاني دوم و اشغال ايران، رويداد سوم شهريور و پيامدهاي آن، دوران دولت‌هاي زودگذر ولي دموکراتيک، مجلس شوراي ملي و مساله نفت.