به زبان آدميزاد (يادداشت هايي در ستايش پاكيزه نويسي و نكوهش شلخته نگاري در متون اداري و رسانه اي)

آدميزاد وقتي قلم به‌دست گرفت تا قراردادي با همسايه، شهادت‌نامه‌اي براي خويشاوند، تظلمي به کدخدا، يا عريضه‌اي به عدليه بنويسد، ناگهان ترمزِ احساسات طبيعي‌اش را کشيد و در انتخاب کلمات و عبارات احتياط کرد تا دسته‌گلي به آب ندهد. از صراحت چون خيري نديده‌ بود کم‌کم به دوپهلونويسي و درازنويسي و لاجرم به مُهمل‌نگاري رو آورد….
بعدها کاتبان قاجاري انواع تکنيک‌هاي شکسته‌نويسي و ابراز عبوديت و جان‌نثاري را هم ابداع کردند؛ به مخده‌هاشان تکيه دادند و با هزار کرشمه‌ي قلم تا مي‌توانستند صنعت به‌کار بردند و با الفاظ ثقيل عبارت‌پردازي کردند و سرانجام مطنطن‌نويسي را به اوج کمال رساندند. اما بزرگ‌ترين دستاوردشان در سير تکامل نثر ديواني اين بود که توانستند، به زبان فاخر و با خط شکسته‌نستعليق، ساليان سال همچنان مهمل بنويسند….
عريضه‌نويساني که جلو عدليه بساط پهن کرده بودند تا چند دهه کارشان فقط نوشتن مهملات بود ولي بعداً، با ورود ماشين تحرير به صحنه، به تايپ‌کردن مهملات تبديل شد …. اختراع خودکار نقطه‌ي عطفي در تاريخ تحولات نثر فارسيِ اداره‌جاتي بود. قبل از ظهور اين وسيله، کارمندان اوليه قلم‌شان را در ليقه‌ي دوات فرو مي‌بردند و، بسيار پاکيزه و با طمأنينه، مهمل مي‌نوشتند؛ اما خودکار سرعت نوشتن مهملات را چندين بار افزايش داد و بي‌گمان در شکل‌گيري مکاتب امروزي مهمل‌نويسي و شلخته‌نگاري نقش با اهميتي ايفا کرد ….