رنگ هاي ديگر (در باب زندگي هنر كتاب ها و شهرها)

اين مجموعه پيش‌درآمدي بر آثار پاموك نيست بلكه پسيني است درباره زندگي، آثار، احساسات و افكار شخصي‌اش. پاموك اذعان مي‌دارد كه كتاب روايتي است به‌هم پيوسته، اما يك قصه يا روايت واحدي از يك قصه يا داستان نيست؛ بلكه باز به قول خود او تكه‌هايي به‌هم پيوسته است. به هر روي هنر و مهارت پاموك كه خود استاد قصه‌گويي است در روايت كتاب آن را دوچندان جذاب كرده است. او در اين اثر تركيه، به‌ويژه استانبول، را به جهان گره مي‌زند. گاه امدادگري است در زلزله، گاه كودكي است حيران در ژنو، گاه خبرنگار است گاه رمان‌نويس، گاه روشنفكر است و گاه درمانده‌اي در ميان آشفتگي‌هاي خانواده. هم به آينده تركيه، زادگاهش، اميدوار است و هم بدبختي‌هاي مردم و فساد حاكمان را به تصوير مي‌كشد. او مثل دنياي داستايوسكي، كه به آن باور دارد، در اين اثر در حال شدن است. دنيايي مملو از تناقضات اعتقادي و فلسفي، دنيايي چندصدايي كه پاموك دوست دارد صداي همه در آن شنيده شود. دنيايي كه شرق و غرب در آن در تقابل با هم نيستند. دنيايي كه درها در آن باز باشند و كسي نتواند آن‌ها را ببندد. او عاشق كاغذ و قلم و جوهر و تنهايي و كتاب است: عاشق ادبيات، عاشق رمان.