مرگ انديشي (از گيل گمش تا كامو)

برخي از انديشمندان چون ماكس شلر برآنند كه ‹‹آدمي آگاهي شهودي از ميرايي خويشتن دارد.›› و كساني چون ولتر معتقدند ‹‹آدمي مرگ را به تجربه دريافته است›› بعضي در معناي اين تجربه دقيقتر شده‌اند. و بيان نموده‌اند كه ‹‹آدمي نه از راه تجربه به معناي مرسوم بلكه از راه تجربه ويژه مرگ به فناپذيري خود پي مي‌برد›› هر چند تمدن‌هاي قديمي بشر همه به گونه‌اي مرگ‌انديشانه با جهان مواجه مي‌شدند اما بررسي‌هاي انسان شناختي نشان داده كه انسان بدوي به كلي از ناگزيري و غائيت مرگ بي‌خبر است. در نظر او مرگ نه رويدادي طبيعي است و نه دگرگوني بنيادي. كژفهمي بدويان نسبت به مرگ در واقع به دليل ناتواني آنان در نتيجه‌گيري‌هاي مناسب از مشاهداتشان است. اما دليل ديگر آن، دشواري تصور پايان زندگي است. اين ويژگي رواني منحصر به بدويان نيست. همان‌گونه كه فرويد و پيش از وي شوپنهاور گفته‌اند، حتي انسان امروز هم در ژرفاي ذهن خود به راستي به مرگ خود، باور ندارد. اين حقيقت كه ‹‹همه انسان‌ها ميرا هستند››.