جامعه شناسي رمان

به نوشته لوكاچ ‹‹بزرگي بالزاك درست در همين است كه، به رغم پيش‌داوري‌هاي سياسي و فلسفي خويش، با ديدگان صادق و راستگو همه تضادهاي درحال ظهور را مي‌‌نگرد و مي‌‌نگارد.›› بنا به ارزيابي لوكاج، پس از سال 1848 منزلي در ميانه راه بين بالزاك و زولاست .... زولا مدعي بود كه بالزاك و استندال به قسمتي رمانتيسم غلط گرفتارند و از آن دست بردار نيستند...ممكن است از اين جهت، حق را به او بدهيم. اما، در مقابل، لوكاج اشاره مي‌كند به ناتوراليسم زمخت خود زولا كه حاصلي جز نقص غرض ندارد و برخلاف آنچه در بالزاك ديده شد، حاكي از دوگانگي و شكافي نه در ايدئولوژي، بلكه در هنر اوست.