پك ايران باستان (سه جلدي) / با قاب

اشتغال مشيرالدوله به تدوين کتاب ايران باستان بعد از دو کتاب وي يعني “ايران باستاني” و “داستان‌هاي قديم ايران” شروع شد و تا پايان عمرش به طول انجاميد. آن مرحوم خود را وقف اين کار سترگ کرد و روزها گاهي تا 14 ساعت وقت خود را صرف ترجمه و تنظيم مطالب کتاب و تصحيح و مطابقه آخرين نمونه هاي چاپخانه مي‌کرد.
منابع اصلي اين کتاب يا يوناني بوده است و يا رومي که سپس اين کتب به زبان‌هاي فرانسوي و انگليسي و روسي و آلماني و غيره ترجمه شده بود. پيرنيا ترجمه‌هاي مهم منابع اصلي کتاب را از خارج به دست آورد و شروع به ترجمه کرد. تنظيم “ايران باستان” قريب ده سال طول کشيد. در اواخر سال 1312 بود که در اثر کثرت کار و فرا رسيدن ايام پيري دچار اورمي و سپس سکته ناقص شد و قسمتي از بدنش فلج ماند و چشم راست او معيوب شد. در اين مدت چندين‌بار ساکنان خيابان منوچهري و همسايه‌هاي مشيرالدوله متوجه مي‌شدند که خيابان قرق مي‌شد و گارد مخصوص سلطنتي از آنجا مي‌گذشت و سپس اتومبيل رضاشاه در برابر منزل او توقف مي کرد و شاه مقتدر سال‌هاي 1313 و 14، نخست وزير سال‌هاي 1303 و 4 را عيادت مي‌کرد.
اولين چاپ کتاب پيش رو به وسيله وزارت معارف و در زمان حيات مشيرالدوله منتشر شد. تمام چاپ‌هايي که پس از آن به بازار آمده بدون نقشه‌ها و بسياري از تصاوير کتاب است و بعضا نسبت به متن اوليه وفادار نبوده و حتي نام اصلي کتاب را تغيير داده اند. چاپ حاضر براي اولين‌بار ضمن رعايت رسم‌الخط امروزي، شامل متن کامل و اوليه کتاب و تمام تصاوير و نقشه‌هاي آن است. لازم به گفتن است چون کتاب “ايران باستان” پيرنيا به علت فوت وي فاقد تاريخ دوره ساساني است براي استفاده هرچه بيشتر خوانندگان، فصل مربوط به دوره ساساني را از کتاب “ايران قديم” که نويسنده قبل از “ايران باستان” نوشته بود به عنوان ضميمه آورده‌ايم.
اين کتاب در سه جلد در قطع پالتويي و با مقدمه مبسوطي از دکتر ابراهيم باستاني پاريزي عرضه شده است. جلد اول پيش از تاريخ تا پايان سلطنت خشايارشا، جلد دوم از سلطنت اردشير اول تا پايان سلطنت اسکندر مقدوني، جلد سوم جانشينان اسکندر تا ورود اسلام به ايران.