خيز خام (كشاكش مستمندان و ديوان سالاران از 1309 تا 1320 در ايران)

اين کتاب با اتکا بر اسناد عمدتاً منتشر نشده، روايتي از تاريخ تاکنون نانوشته زندگي مستمندان در عصر پهلوي طي فاصله زماني ارديبهشت 1309 تا يکم شهريور 1320 به دست مي‌دهد: برشي از زندگي گدايان و ولگردان و عجزه و ارامل و بينوايان و بي‌خانمانان و در راه ماندگان و بيکاران فقير و يتيمان بي‌کس و مجانين بي‌سرپناه و کوچندگان تهي دست و سالمندان بي‌چيز و از کارافتادگان بي‌بضاعت. نويسنده در پي تاريخ نگاري اجتماعي با رويکرد تاريخ از پايين سنت مسلط ميان مورخاني را به پرسش مي گيرد که انواع کاميابي‌ها و ناکامي‌ها در قلمروهاي گوناگون جامعه طي دوره پادشاهي رضاشاه پهلوي را بيش از هر کس و هر چيز به شخص پادشاه نسبت مي‌دهند و متقابلاً فاعليت‌هاي فراموش شده انواع فرودستان در دگرگوني‌هاي اجتماعي را کماکان در طاق نسيان مي‌نهند منحني فراز و فرود فاعليت مستمندان در خلال پاسخ‌هايي ترسيم مي‌شود که نويسنده از بطن انبوهي از اسناد براي پرسش هاي زير فراهم مي‌کند: رسيدگي‌هاي ديوان سالاران به مستمندترين مستمندان طي دهه 1310 چه کم و کيفي داشته؟ در پايتخت چگونه بود و در ولايات چگونه؟ چه عامليت‌ها و فاعليت‌هايي در کم وکيف رسيدگي ديوان سالاران به مستمندترين مستمندان طي دهه 1310 نقش داشتند؟ چرا طي دهه 1310 مستمر بر تعداد چنين اشخاصي در شهرهاي بزرگ افزوده مي‌شد؟ پديده مستمندي طي اين دوره دچار چه نوع دگرديسي‌هايي شد؟ چرا ديوان سالاران در مقطعي بيشترين حد از رسيدگي‌ها به مستمندترين مستمندان را در دستورکار قرار دادند؟ چرا رسيدگي‌ها در مقطعي ديگر به حضيضي تاريخي نزول کرد؟ نويسنده با حرف شنوي محتاطانه و منتقدانه از انبوه داده‌هاي خُردي که آهسته آهسته و ذره ذره در اسناد يافته است، چارچوب تحليلي کلاني براي ترسيم کشاکش مستمندان و ديوان سالاران طي دهه 1310 به دست مي‌دهد.