درس گفتارهاي ايدئولوژي و اتوپيا

آنچه از پل ريكور براي ما بجا نمانده تحليل گسترده‌ي پي‌آمدهاي رويکرد هرمنوتيکي او به نظريه‌ي اجتماعي و سياسي است. انتشار مجلد حاضر، درس‌گفتارهاي ريکور درباره‌ي ايدئولوژي و اتوپيا، بايد در راه پاسخ به اين نياز گام بردارد.
ريکور در اين درس‌گفتارها (1975) نخستين تحليل مفصل‌اش از کارل مانهايم، ماکس وِبر و کليفورد گيرتز را عرضه مي‌کند، و بحث‌هاي انتشاريافته‌اش درباره‌ي لوئي آلتوسر و يورگن هابرماس را بسط مي‌دهد. برخورد ريکور با مارکس، که موضوعِ پنج درس از هجده درس است، اهميت ويژه‌اي دارد. ريکور مدت‌هاست که مارکس، فرويد و نيچه را «سه استاد بزرگ ترديد» ناميده است.
از حيث دو موضوع درس ــ ايدئولوژي و اتوپيا ــ بعد از مانهايم، ريکور نخستين کسي است که کوشيده اين دو موضوع را در درون يک چارچوب مفهومي به بحث بگذارد. معمولاً، ايدئولوژي سرفصلي براي جامعه‌شناسي يا علوم سياسي بوده است، اتوپيا هم سرفصلي براي تاريخ يا ادبيات. ريکور ايدئولوژي و اتوپيا را کنار هم مي‌گذارد و به اين ترتيب اين دو را بهتر تعريف، مرزبندي و از صورت‌بندي‌هاي مفهومي پيشين متمايز مي‌کند، صورت‌بندي‌هايي که در آن‌ها ايدئولوژي متضادِ هم واقعيت و هم علم بوده است و اتوپيا نيز رويايي صرف، آرزويي خيالي، انگاشته شده است.