لايب نيتس و امر سياسي

درون‌مايه‌ي کانوني کتاب حاضر «منطق ديفرانسيل» است؛ منطق تکوين نسبت‌هاي محضي که ميان عناصر زباني و جسماني «فعليت» پيدا مي‌کنند و از اين طريق جنبش‌ها يا نهادهاي اجتماعي را به‌وجود مي‌آورند. در واقع، اين نسبت‌ها عناصر مولکولي برسازنده‌ي نهادها و جنبش‌هاي اجتماعي و مؤلفه‌هاي آن‌ها هستند و به همين اعتبار واحدهاي برسازنده‌ي امر سياسي از ديدگاه لايب‌نيتسي به شمار مي‌آيند.
اتميسم لايب‌نيتسي زمين تا آسمان با انواع و اقسام اتميسم به معناي رايج فرق دارد: عناصر برسازنده‌ي واقعيت، نه ذرات ريز، بلکه نسبت‌هاي ديفرانسيل‌اند. لايب‌نيتس نيز مانند اسپينوزا، و به يک معنا در کنار او، شيوه‌ي انديشيدن فلسفي و معناي فلسفه‌ورزي را تغيير مي‌دهد. فعاليت فلسفي نه جست‌وجوي علت پديده‌ها، بلکه کاوش در شرايط تکوين پديدارهاست. جست‌وجوي علت‌ها از هستنده‌اي به سوي هستنده‌اي ديگر عقب مي‌رود تا در نهايت به هستنده‌ي نخستين در پايان زنجيره‌ي علت‌ها و معلول‌ها برسد. ولي انديشه‌ي فلسفي آن‌گونه که اسپينوزا و لايب‌نيتس، هريک به طريقي، بنيان‌گذاري يا به بيان دقيق‌تر، احيا مي‌کنند، از «پديدار» به سمت «شرايط وقوع پديدار» پيش مي‌رود؛ نه از هستنده به هستنده، بلکه از هستنده به سوي نسبت، به سوي نسبت محض، يعني نسبت مستقل از طرفين نسبت، پيش مي‌رود.
تلاش اين کتاب معطوف به تشريح دقيقه‌هاي اين فرايند انديشه و پيامدهاي نظري و عملي آن در عرصه‌ي سياست است و در اين راه نه‌تنها از آثار فلسفي، بلکه از نا ‌فلسفه، به‌ويژه رمان، نيز بهره برده است.