سفرنامه ي ناصر خسرو

سفرنامه يک گزارش سرراست با زباني ساده و بي‌تکلّف از مشاهدات و شنيده‌هاي نويسنده‌اي‌ست با چشم و گوش باز که از ميان يک رديف طولاني از واقعيت‌هايي که بر سر راهش بوده است عبور مي‌کند. هيچ نشانه‌اي از تزئين کلام و هيچ كوششي به منظور تحميل هيچ چيز اضافي و غير ضروري و نامربوطي در سرتاسر متن نمي‌بينيد. به هر آن‌چه لازم بوده است بسنده کرده، از ابراز معلومات خودداري کرده و نترسيده است که مبادا داد سخن را نداده باشد و چيزي ناگفته بماند. مثل اين است که هيچ تصوّر و تصميمي براي آن‌چه مي‌خواهد بنويسد نداشته است و به همه چي خود به خود و بدون آن که هيچ الگويي در برابر خود داشته باشد رسيده است. و درست به همين دليل، رسيده است به يک دستاورد و الگويي که مال خودش است و هيچ نمونه‌ي مشابه‌ ديگري ندارد. سفرنامه يک گزارش زنده‌ي دست اوّل است و به همين دليل يک متن منحصر به فرد است که مثل ستاره‌اي در ميان متون قرن چهارم و پنجم و ششم هجري و همه‌ي دوران‌ها مي‌درخشد.