يا اين يا آن 1

سورن کيرکگور در نوشته‌هاي پرشمارش از سه تراز هستي انسان سخن مي‌گويد ـ زيباشناختي، اخلاق، و دين ـ و در نخستين کتاب عظيمش يا اين يا آن که به همراه ترس و لرز و تکرار در سـال 1843، در سي سالگي، منتشر کرد به دو تراز اول مي‌پردازد. يا اين يا آن که با نام مستعار منتشر شد، نوشته‌هاي دو مرد است: نفر اول جواني است که در قالب کلمات قصار و جستارهاي زيباشناختي و غليان‌هاي تغزلي و «دفتر خاطرات مرد اغواپيشه»، مکتوب پرآوازه‌اي که گاهي به صورت کتابي مستقل چاپ مي‌شود، به زيبايي تمام از خوشي‌هاي زندگي زيباشناختي مي‌گويد. مرد دوم مسن‌تر است و در نامـه‌هايي که به مـرد جوان مي‌نويسد درباره‌ي ازدواج و اصالت فردي (خود بودن) بحث مي‌کند و مي‌کوشد دوست جوانش را متقاعد کند که زندگي اخلاقي برتر از شيـوه‌ي زيستِ مختار اوست. کيرکگور بين اين دو ديدگاه انتخابي نمي‌کند، گويي تصميم را بر دوش خواننده مي گذارد.
او شاهکارش را کمي پس از برهم‌ زدن نامزدي‌اش روانه‌ي بازار کتاب کرد، واقعـه‌اي سرنوشت‌ساز در حيات شخصي‌اش کـه بـه تـرسيـم خـودنگاره‌اي خارق‌العاده از متفکري بزرگ انجاميد. شايد بتوان گفت يا اين يا آن در تاريخ فلسفه و ادبيات همتايي ندارد. در اين اثر کيرکگور از خـود و خوانندگانش مي‌پرسد، «نکند همه‌چيز اين جهان سوءتفاهمي بيش نباشد، نکند خنده‌هامان چون نيک بنگريم گريه باشند؟»