فارم هال (پروژه اتمي آلمان در جنگ جهاني دوم)

از اوايل سال 1945 معلوم بود که امريکايي ها نمي خواهند دست روس ها و فرانسوي ها به دانشمندان آلماني و پروژه هسته اي شان برسد. براي همين، دانشمندان آلماني همه بازداشت شدند و به اردوگاه اسراي جنگي بلژيک انتقال يافتند. گدسميت ده نفر را از ميان آنان انتخاب کرد (از جمله ورنر هايزنبرگ) تا در فرصت مغتنم به فارم هال گسيل شوند. با آماده شدن فارم هال، او همه آنها را به دست سرگرد ريتنر سپرد تا عمليات اپسيلون را آغاز کند: اسکان دانشمندان هسته اي آلمان در فارم هال و ضبط و ترجمه و مخابره مخفيانه حرف هاي آنان. در تمام اتاق ها و از جمله اتاق نشيمن ميکروفون نصب شد. مأموريت کاملا سرّي بود و مربوط مي شد به برنامه هسته اي آلمان در جنگ جهاني دوم.
بمب اتم پيوند ميان قدرت و معرفت را زير و رو کرد و موضوع مسئوليت اخلاقي را در کانون توجه قرار داد. امروزه کمتر رشته علمي اي است که با نمايش گره نخورده باشد؛ رياضيات، فيزيک، شيمي، بيولوژي، علوم اعصاب، علوم شناختي، روانشناسي، پزشکي باليني، هوش مصنوعي و غيره. رشد چشمگير نمايشنامه هاي علمي طي دو سه دهه گذشته معطوف به همه اين رشته ها بوده است. بي اعتنايي جريان هاي هنري تئاتر کشورمان به اين ژانر شايد به دليل سلطه شاهکارهاي برشت باشد. ولي حرف آخر برشت اول حرف آخر است. از اين رو، ترجمه و در دسترس گذاردن اين نمايشها مي تواند ما را دست کم با متون اجراهاي معاصر در تماس قرار دهد و چه بسا با الهام از آنها بتوانيم در مورد مسائل و مصائب خود از فاصله ميان صفحه و صحنه بکاهيم.