عقايد يك دلقك

عقايد يک دلقک و چند اثر ديگر هاينريش بل متعلق به گروهي از آثار ادبي است که ويژگي بارزشان اصطکاک عميق نويسنده با مسائل اجتماعي جامعه و زمانه‌اش است، يعني جامعه‌ي آلمان غربي، پس از جنگ جهاني دوم. بدين ترتيب، در اين رمان مي‌توان رد آشکاري يافت از آن به‌اصطلاح «نقش روشنفکر»، بدين معني که نويسنده، پيش از آن‌که نويسنده باشد، شهروند مسئول است. به اين اعتبار، عقايد يک دلقک، از آن دسته آثار ادبي است که ضمن روايت داستاني مشخص، سخت دلمشغول رويدادهاي جامعه و احياناً معترض به روال جاري آن هستند. وجه مشخصه‌ي اين داستان نه مضمون عام انتقادي‌اش، بلکه سبک بخصوص آن است، يعني بازخواني و احياي سنت کهن انتقاد اجتماعي در ادبيات قرون وسطا. از دلقک‌هاي مشهور برخي شاهان قاجار و صفوي که بگذريم، مشهورترين نمونه در سنت اسلامي وهب‌بن‌عمرو مجنون الکوفي، مشهور به بهلول است. بنابر يکي از روايات، او فردي بزرگ‌زاده و قاضي و عالمي برجسته بود و مذهب تشيع داشت. هنگامي که امام موسي کاظام (ع) در زندان هارون‌الرشيد محبوس بود، بهلول به همراه دو نفر ديگر از مريدان به ملاقات امام مي‌روند و از او درباره‌ي اينکه در اين وضعيت چه بايد کرد استفسار مي‌کنند. پاسخ امام يک حرف است: ج. نفر اين اين را به جلاي وطن تعبير مي‌کند، نفر دوم به جبل (يعني پناه گرفتن در کوه‌ها) و بهلول به جنون. بدين ترتيب او داروندار خود را رها مي‌کند، خود را به ديوانگي مي‌زند و نقشي را مي‌پذيرد که امروز او را به آن مي‌شناسيم: منادي حقيقت، در لباس جنون. در مسيحيت اين مسئله با اين انگاره‌ي مسيحي هم پيوند خورده که خداوند به کودکان، بيماران، ديوانگان و ... نزديک‌تر است و در نيتجه حقيقت را بايد از زبان آنان شنيد. دلقک مشهور تراژدي شاه‌لير شکسپير به اين معنا يکي از نياکان ادبي دلقکِ بل است. در صفحه‌ي 121 کتاب يه اين موضوع اشاره‌اي هم شده است... از همين روست که بل براي راوي داستان عاشقانه‌ي خود شغل دلقکي را برگزيده است.... سپاس ريوندي متولد سال 1367 در تهران است. او پس از آن که از هنرستان موسيقي فارغ‌التحصيل شد، در دانشگاه تهران به تحصيل در رشته‌ي موسيقي کلاسيک پرداخت و بعد از اخذ مدرک کارشناسي تحصيلات خود را در رشته‌ي فلسفه‌ي هنر در دانشگاه هنر ادامه داد. او به زبان‌هاي آلماني و انگليسي آشنايي دارد و کار ترجمه را اوايل دهه‌ي 1390 آغاز کرده است.