رباعيات حكيم عمر خيام (خشتي) / اسطرلاب

اشعار خيام هيچ‌وقت تازگي و لطافت خود را از دست نخواهد داد. چون اين ترانه‌هاي در ظاهر كوچك ولي پر مغز تمام مسائل مهم و تاريك فلسفي را كه در دوران مختلف انسان را سرگردان كرده و او را به وادي سرگرداني كشانده، و افكاري را كه جبرا به او تحميل شده و اسراري را كه برايش لاينحل باقي مانده مطرح مي‌كند. خيام ترانه‌هاي ناب فلسفي را با زيبايي تمام به زبان آورده است. ديگر از خصايص خيام ذوق لطيف و حس شديد اوست با اينكه قصد شاعري ندارد، از ديدن مناظر زيباي طبيعت گل و سبزه و كيفيت شام و بامداد و مهتاب و ابر و باران و مانند آن‌ها بي‌اختيار طبعش به اهتزاز در مي‌آيد. از رباعيات او مي‌خوانيم: اين كهنه رباط را كه عالم نام است ـ آرامگه ابلق صبح و شام است.