كانديد يا خوشبيني

ولتر با طرح اين داستان طنزآميز لايب‌نيتس، فيلسوف نامدار آلماني، را كه مي‌گفت: «جهان ما بهترين جهان‌هاست»، سخت نكوهش مي‌كند و مي‌گويد جهان پر از فقر، بيماري و ناداني است و اين همه لطف هستي را ضايع گردانيده است. وي تباهي‌ها را آفريده دست تقدير نمي‌داند و مي‌گويد از عقايدي كه آدمي را به تحمل جور و ستم اندرز مي‌دهد فقط ستمگران خشنود مي‌شوند. ولتر به ما مي‌آموزد كه براي خوب زيستن بايد كار كرد و جهاني از نو آراست.