تادئوش كانتور

بازگشت به صحنه سيرك
پيش از آنكه اين تصوير از خاطر ما ناپديد شود و دلقك بيچاره براي هميشه ما را ترك كند، مي‌خواهم چيزهايي بگويم كه به سادگي و به طور صريح سفر مرا به سوي تئاتر شرح مي‌دهد. اگر چه در دوره‌ها و مراحل مختلف سفر تمامي مكان‌هايي را كه از آن‌ها ديدار كردم، اين‌گونه ناميدم: تئاتر نامتعارف، تئاتر صفر، تئاتر ناممكن، تئاتر پايين‌ترين مرتبه، تئاتر سفر، تئاتر مرگ، اما همواره صحنه سيرك در پس ذهن من وجود داشته است. همه آن نام‌ها تنها آن را از بي‌مايگي آكادميك و حماقت رسمي حفاظت مي‌كند. آن‌ها مانند عناوين فصل‌هاي پي‌در‌پي هستند كه مبارزه و پيروزي مرا به نيروهايي كه در سرتاسر سفر به سوي ناشناخته‌ها و ناممكن‌ها، براي به دام انداختن من كمين كرده9 بودند، شرح مي‌دهند.
براي نيمه پاياني قرن صحنه سيرك بيچاره تقريبا فراموش و توسط عقايد كوته‌بينانه در خاطر ما سركوب شده است، انقلاب‌هاي كانستراكتيويستي، بيانيه‌هاي سوررئاليستي، متافيزيك انتزاعي، هپنينگ‌ها، هنر محيطي، عقايد تئاتر باز يا مفهومي، ضد تئاتر، جنگ‌هاي بزرگ، آرزوها، هرزانگاشت‌ها و هم‌چنين شكست‌ها، نااميدي‌ها و گمراهي‌هاي شبه‌علمي.
امروز، پس از مبارزه بسيار، به وضوح مي‌بينم كه سفر من كامل شده است. حالا در مي‌يابم كه چرا لجوجانه از پذيرفتن مراتب رسمي و سازماني سر باز زده‌ام و چرا من و تئاترم با سرسختي از امتيازاتي كه به همراه دستاوردهاي يك موقعيت اجتماعي مطمئن به ما ارزاني مي‌شد، اجتناب كرده‌ايم. تنها پاسخ ملموس به اين پرسش اين است كه تئاتر من همواره به عنوان صحنه سيرك شناخته مي‌شود.