اضطراب يك راهنماي فلسفي

امروزه عموما اضطراب نوعي آفت يا بيماري تلقي مي‌شود؛ در ميان اختلالاتي که روان‌شناسان و روان‌پزشکان تشخيص مي‌دهند و قصد درمانش را دارند، اضطراب بيشترين سهم را دارد. ولي اضطراب فقط يک عارضه يا ناخوشي نيست؛ به‌علاوه، هميشه ضرورت ندارد که درمان و معالجه‌اش کنيم. درواقع فيلسوفان بسياري ادعا کرده‌اند که اضطراب بخشي عادي و حتي لاينفک از انسان بودن است؛ آنها مدعي‌اند که پذيرفتن اين واقعيت مي‌تواند موجب تحول ما شود، و به اين ترتيب، با عميق‌ترکردن فهم ما از خودمان اجازه مي‌دهد زندگي پرمعناتري را در پيش بگيريم. در کتاب اضطراب، سمير چوپرا دست به کندوکاو در نگرشي ارزشمند درباره اضطراب مي‌زند که فلسفه‌هاي کهن و مدرن پيش مي‌نهند - آيين بودا، اگزيستانسياليسم، روان‌کاوي، و نظريه انتقادي. او درعين‌حال با تلفيق خاطره‌نويسي و فلسفه، از اين نيز مي‌گويد که اضطراب چه نقش مهمي در زندگي خودش داشته است و فلسفه چگونه ياري‌اش کرده تا اضطرابش را بفهمد و بپذيرد.

چوپرا نشان مي‌دهد که فيلسوفان بسياري - ازجمله بودا، کيرکگور، نيچه، فرويد، و هايدگر - اضطراب را نوعي پاسخ اجتناب‌ناپذير بشري به وجود دانسته‌اند: بودن يعني مضطرب‌بودن. چوپرا با توسل‌جستن به آراي مارکس و مارکوزه به بررسي اين واقعيت مي‌پردازد که فقر و اوضاع مادي ما مي‌تواند به اضطرابمان دامن بزند، ولي تأکيد مي‌کند که حتي اغنيا و ثروتمندان نيز گريزي از آن ندارند. حتي آنها که تحت درمان قرار گرفته‌اند هم به همين ترتيب. اضطراب از وضع بشر جدايي‌ناپذير است و براي درک وضع بشر گريزناپذير. چه‌بسا فلسفه نتواند اضطراب را درمان کند، ولي شايد بتواند با هدايت ما به‌سوي خودشناسي و خودپذيري‌اي عميق‌تر، باعث شود براي اضطرابمان نگران و مضطرب نباشيم.