در آغاز رنج بود (خوانش برادران كارامازوف)

برادران كارامازوف، آخرين رمان داستايفسكي، بيش از هر اثر وي به ميل به زندگي پرداخته و جنبه‌هاي متعدد و متكثر آن را از ميل غريزي تا معنويت بازنمايي كرده است. رنج از ديدگاه داستايفسكي قانون ازلي و ابدي بر روي زمين است و رستگاري و سعادت از طريق رنج حاصل مي‌شوند. او به هنگام نگارش برادران كارامازوف در نامه‌اي از رنج سخن مي‌گويد و نگارش رماني در اين زمينه را دشوار مي‌داند كه به پايان خوش ختم شود.