شهري با ميله هاي آهني

اگر اين حکم پذيرفته باشد که «ملّت‌ها داراي همان حکومتي هستند که شايستگي‌اش را دارند»، آن‌گاه هر حکومتي مشروع است و نيز هرچه بر سر هر ملّتي آيد مشروع است. ولي همواره حتي زير حکم حکومتِ جور کساني خواهند بود که نوميدانه زمزمه کنند که «به ضرب گلوله از پا درآمدن صد بار بهتر از دست روي دست گذاشتن و آرام نشستن است». حتي در شهري با ميله‌هاي آهني که در آن هيچ‌کس نه انتقادي به زبان آورده نه انتقادي شنيده و همگان خود را مکلف مي‌دانند که طبق انتظار دستگاه زندگي کنند فقط يک نفْسِ بي‌قرار، يک آدم شوريده‌سر متمرد، يا حتي يک خيالباف محض کفايت مي‌کند که آگاهي خفته مردمان بيدار شود؛ همين‌که به ترس خود آگاه شوي درمي‌يابي که ترس حاکمِ جور چند برابرِ توست.