نظام اخلاق عرفي (نقدي بر آموزه حق طبيعي فيشته)

اين کتاب اولين دست‌نوشته‌ي کامل و برجاي‌مانده از هگل است که آن را در فاصله‌ي ميان سال‌هاي 1802 تا 1803 تحرير کرده است. درون‌مايه‌ي اين کتاب دست‌مايه‌ي فلسفه‌ورزي هگل تا پايان عمر بود، به نحوي که آن را در دوره‌هاي درسي مختلف تدريس و در چاپ‌هاي متفاوت ارائه کرد، تا جايي که حتي آخرين اثرش، عناصر فلسفه‌ي حق، نيز به همين موضوع اختصاص دارد. هگل در اين اثر از محوري‌ترين ايده‌ي نظام فلسفي خويش، يعني تحقق ايده، پرده برداشت. او از پايين‌ترين مراتب آغاز مي‌کند و نشان مي‌دهد که ظهور ايده و ديالکتيک مفهوم و شهود در هر مرتبه چگونه موجب گذار از حيات طبيعي به حيات اجتماعي مي‌شود و راه به سوي ايده‌ي اخلاق‌عرفي مي‌برد که تجسم تام و کامل آن در دولت است.