مسئله اختيار در تفكر اسلامي و پاسخ معتزله به آن

فلسفه معتزلي در شروع قرن دوم هجري با اين مسئله بنيادي روبه‌رو مي‌شود که: چه رابطه‌اي ميان قدرت خدا و اختيار انسان وجود دارد؟ رابطه انسان با افعالش کدام است؟ معتزليان، در پي اختلافاتي که ميان هواداران و مخالفان نظام سياسي آن زمان در گرفت، خود را با بحراني در زمينه وجدان اجتماعي مواجه يافتند. اين اختلافات هيچ‌گاه متوقف نشد و پس از اندک زماني به صورت مواضع اعتقادي کم و بيش آشتي‌ناپذيري درآمد. مسئله بنيادي دانستن اين معني بود که آيا انسان در افعال خود آزاد است، يا تنها خداست که صاحب قدرت است و بنابراين آزادي انسان وهمي بيش نيست.
اين کتاب پنج فصل دارد: ملاحظات مقدماتي، انسان مجبور نيست، انسان مختار است، آزادي و مسئوليت، انتشار مذهب اعتزال.